2023 was een bijzonder jaar voor Reclassering Nederland. De reclassering bestond in 2023 200 jaar en dat hebben we gevierd. In de verschillende regio’s en online gingen we in gesprek met onze partners over de meerwaarde van reclassering, wat we kunnen leren van ons verleden en wat we daarvan meenemen in de toekomst.
Ons werk was ook in 2023 volop in ontwikkeling. In dit hoofdstuk lees je meer over wat we in 2023 hebben gedaan. Het afgelopen jaar stonden 3 thema’s centraal: goed en betrouwbaar leveren, vitaliteit en veerkracht en dichtbij werken in buurt en bajes.
Al 200 jaar dichtbij
Reclassering Nederland vierde in 2023 haar 200e verjaardag. In die 2 eeuwen is er veel veranderd in de samenleving: in hoe wij aankijken tegen criminaliteit, straffen en daders, in onze taken en onze organisatie. Een constante is dat de reclassering bevlogen medewerkers heeft met een duidelijke missie: werken met daders om slachtoffers te voorkomen.
Een 200e verjaardag kun je als organisatie niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Er was een online platform met informatie over onze geschiedenis, interviews met (oud)medewerkers en kijktips over ons werk. Verder waren er webinars over uiteenlopende thema’s en waren er in het hele land reclasseringsparades, waarbij medewerkers, cliënten en onze samenwerkingspartners met elkaar in gesprek gingen over de meerwaarde van de reclassering.
De viering van 200 jaar reclassering sloten we af met het World Congress on Probation and Parole in april 2024 in Den Haag. Een internationaal congres met maar liefst 500 deelnemers uit 61 landen, waarbij de toekomst van de reclassering centraal stond.
Goed en betrouwbaar leveren
Dit thema gaat over het voldoen aan onze afspraken met het ministerie van Justitie en Veiligheid. Voor onze taken advies, toezicht, elektronische monitoring en hoogveiligheidsrisico cliënten lukte het om te doen wat we hebben afgesproken met het ministerie. Voor de werkstraf en gedragsinterventies was dat niet het geval.
Capaciteitsproblemen eerder in de strafrechtketen zorgden voor een lagere instroom, en dat zorgde ervoor dat er minder cliënten waren.
Vitaliteit en veerkracht
Om ons werk goed te kunnen blijven doen, is het belangrijk dat medewerkers vitaal blijven. Het ziekteverzuim is in 2023 met 1% gedaald ten opzichte van een jaar eerder. Dit is een positieve ontwikkeling, maar het ziekteverzuim blijft aan de hoge kant. In hoofdstuk 4 leest u hier meer over.
In 2023 zijn er verschillende initiatieven geweest om in te zetten op de vitaliteit van medewerkers. Zo was er de week van de vitaliteit, waarbij volop aandacht was voor dit thema.
Dichtbij werken in buurt en bajes
Reclasseren in de PI
De 3 reclasseringsorganisaties hebben in 2023 verder invulling gegeven aan de samenwerking met DJI voor reclasseren in de PI. De reclassering is in alle PI’s aanwezig en de samenwerking loopt goed op het merendeel van de PI-locaties. Bij de instroom van gedetineerden in detentie wordt op basis van het werkproces ‘samen starten’ vastgesteld of deze voldoende bekend zijn bij de reclassering om relevante informatie te delen en duiden. Voor ongeveer 60% van de instroom blijkt dit het geval en wordt vanuit vastgesteld of en welke bijdrage van de reclassering noodzakelijk is ten behoeve van het Detentie & Re-integratieplan van de gedetineerde.
Preventie met gezag
Reclassering Nederland draagt als onderdeel van de 3RO bij aan ‘Preventie met Gezag’ (PmG): de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit, onder regie van gemeenten. In 2023 zetten 27 gemeenten zich in voor PmG. De inzet van de reclassering richt zich op het verstevigen van onze inzetten en biedt het mogelijkheden tot methodische vernieuwing, gericht op het doorbreken van (drugs)criminele patronen. In aanvulling op onze PmG-inzet hebben we in 2023 een start gemaakt met een nadere verkenning voor het werken in meerdere kaders.
Slachtofferdevice
In september 2022 startte Reclassering Nederland in de regio Rotterdam Rijnmond een proef om (ex)partnerstalking aan te pakken. Dit deden we samen met Arosa, het Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering en Stichting Verslavingsreclassering GGZ, de Dienst Justitiële Inrichtingen (Dienst Vervoer & Ondersteuning), Gemeente Rotterdam, Ministerie van Justitie en Veiligheid, Openbaar Ministerie, Politie Rotterdam-Rijnmond, Rechtspraak, Slachtofferhulp Nederland, Veilig Thuis en het Zorg- en Veiligheidshuis Rotterdam Rijnmond.
Vorig jaar konden we de proef evalueren. Slachtoffers geven aan dat het device hen een veilig en minder onrustig gevoel geeft. Enkele slachtoffers gaven ook aan zij weer op plekken durfden te komen waar zij eerder niet durfden te komen. Vanwege deze eerste succesvolle resultaten is inmiddels besloten de proef uit te breiden naar nog 2 regio’s.
Video: Reclassering, al 200 jaar dichtbij
Uitgeschreven tekst
VOICE-OVER: “Reclassering Nederland. Je hebt vast wel eens
van ons gehoord. We werken dagelijks met daders en verdachten om zo nieuwe slachtoffers te voorkomen. Maar hoe is dat eigenlijk ooit ontstaan?”
VROUW: “Dat vraag ik me ook af.”
Een tijdlijn loopt terug tot 1823.
VOICE-OVER: “We gaan terug naar het jaar 1823. De gevangenissen zijn smerig en zaten overvol. Mannen, vrouwen en jongeren zaten bij elkaar opgesloten. Zo ook: Ab. Hij zit in de lik en het ziet er niet al te best voor hem uit.”
AB: “Nou, het is hier echt ranzig.”
VOICE-OVER: “Gelukkig zien een paar hoge heren dit en richtten ze het Nederlandsch Genootschap tot Zedelijke Verbetering
der Gevangenen op.”
HOGE HEER: “Dat kan toch niet? Hier moeten we wat aan doen.”
VOICE-OVER: “Zij maken zich hard voor betere omstandigheden binnen de gevangenissen. En geloven dat dit voor gevangenen
de weg opent naar het rechte pad.”
AB: “Nou, ik had het beter niet moeten doen.”
VOICE-OVER: “Wanneer de overheid begin twintigste eeuw het belang ziet van reclassering, biedt zij subsidies aan. Er ontstaan daardoor veel verschillende reclassering verenigingen.”
HOGE HEER: “Ieder geloof en politieke voorkeur zijn eigen club.”
AB: “Dames van lichte zeden, landlopers, zwakzinnigen en alcoholisten.”
VOICE-OVER: “Maar om overzicht te bewaren richt het Genootschap de Vereniging van Reclasseringsinstellingen op.
Met een centraal bureau dat in contact staat met de overheid.”
MAN: “Ah fijn, overzicht.”
VOICE-OVER: “Na de Tweede Wereldoorlog verandert er veel.
Vrijwilligers maken plaats voor betaalde en goed opgeleide krachten.”
VROUW 2: “Met deze kennis kan ik aan de slag.”
VOICE-OVER: “Ook veranderd in de jaren zestig en zeventig de manier waarop we naar daders kijken.”
AB: “Nou, hoe dan?”
VOICE-OVER: “Eerst vonden we dat de verantwoordelijkheid vooral bij de dader zelf lag. Later verklaarden we criminaliteit
door bijvoorbeeld werkeloosheid, armoede en een slechte jeugd.”
AB: “Zie je nou wel, ik kan er niks aan doen.”
VOICE-OVER: “Maar niet iedereen binnen de reclassering is het hiermee eens.”
VROUW 2: “Zijn we er nou voor de verdachte en dader of voor justitie?”
MAN: “En de maatschappij dan?”
HOGE HEER: “Die arme drommel?”
VOICE-OVER: “We zitten dus in een identiteitscrisis.”
AB: “Een identie wat?”
VOICE-OVER: “Er waait een nieuwe wind van fusies reorganisaties en bezuinigingen. Tot in 1994 Reclassering Nederland ontstaat.”
Een prikbord met een tijdlijn.
VOICE-OVER: “Behalve al die fusies zijn er in die tijd ook veel ontwikkelingen in het reclasseringswerk. Zo doen we sinds 1973
vroeghulp op het politiebureau.”
AB: “Dat is mooi vroeg.”
VOICE-OVER: “Start in 1975 Bureau Buitenland.”
AB: “Gadver, hier zijn de gevangenissen nog steeds overvol en vies.”
VOICE-OVER: “En in 1989 komt de taakstraf officieel in het Wetboek van Strafrecht.”
AB: “Nu kan ik wat bijdragen.”
VOICE-OVER: “In 1995 gaan we ook de enkelband gebruiken.”
AB: “Ja, hij doet het.”
VOICE-OVER: “We zetten ons elke dag in om slachtoffers te voorkomen en de samenleving veiliger te maken.”
AB: “Tegenwoordig vaker buiten dan binnen de gevangenis.”
VOICE-OVER: “Dat klopt Ab. Ons werk begint al als iemand wordt opgepakt.”
AB: “Dat is dus vroeghulp.”
VOICE-OVER: “Vervolgens adviseren we rechters en officieren van justitie over wat nodig is om herhaling van een delict te voorkomen.”
RECHTER: “Met deze informatie kan ik een goede beslissing nemen.”
VOICE-OVER: “Na die beslissing houden we toezicht op daders en controleren of zij zich houden aan de voorwaarden die de rechter heeft opgelegd. Maar we helpen daders ook hun leven weer op de rit te krijgen. We geven gedragstrainingen voor meer zelfinzicht en leren ander gedrag aan.”
AB: “Aha, dus zo zit het.”
VOICE-OVER: “We organiseren dat mensen hun taakstraffen kunnen uitvoeren.”
AB: “Poeh, dat is echt veel informatie. Ik hou het niet meer bij hoor.”
VOICE-OVER: “Ja Ab, dat is heel veel. Maar we doen nog veel meer. Misschien moet je eens kijken op reclassering.nl. Zo zie je wat we nu en in de toekomst nog gaan doen.”
AB: “Ga ik doen.”
Ab zweeft in de ruimte. Hij knipoogt.