Ook in 2023 zetten medewerkers van Reclassering Nederland zich met hart en ziel in voor onze cliënten. Dat gaat vaak goed, maar leidt soms ook tot incidenten. Als reclasseringsorganisatie vinden we het belangrijk om incidenten goed te evalueren, er lessen uit te trekken en deze in de toekomst zoveel mogelijk te voorkomen.
Agressie
In 2023 zijn 169 agressiemeldingen geregistreerd. Ten opzichte van 2022 (137) is dat een behoorlijke stijging. Waar er meer meldingen uit de regio’s Zuid en Midden-Noord zijn, zien we een daling in de regio Oost. Verhoudingsgewijs doen de meeste agressie-incidenten zich voor bij de werkstrafunits.
Om geweldsincidenten met cliënten zoveel mogelijk te voorkomen, zijn er in 2023 verbeteringen doorgevoerd in onze spreekkamerlocaties.
Klachten
In 2023 is de procedure voor de interne registratie van klachten herzien en opnieuw geïmplementeerd. In totaal zijn in 2023 144 klachten binnengekomen bij Reclassering Nederland op grond van de interne klachtenregeling. Hiervan zijn er 124 afgehandeld en nog 5 klachten in behandeling.
Klachten binnen Advies gingen vooral over de inhoud van het adviesrapport en bij Toezicht over het contact en de bejegening. Bij Werkstraf zijn de redenen wat diverser: locatie, planning en aantal uren van de werkstraf, retourzenden of waarschuwingen. Er is 1 klacht ingediend over lokale veiligheid, waarbij de klacht ging over de uitvoering van het tijdelijk huisverbod.
Van de binnengekomen klachten is het op dit moment van 28 klachten bekend hoe deze zijn afgehandeld. Er zijn 3 klachten gegrond, 5 klachten deels gegrond en 16 klachten niet gegrond verklaard. Daarnaast zijn 4 klachten afgedaan op grond van coulance. Dit betekent dat wij het niet eens zijn met de klacht, maar ervoor kiezen om de cliënt tegemoet te komen, zodat het reclasseringstraject kan worden voortgezet.
De onafhankelijke Klachtencommissie van Reclassering Nederland brengt eenmaal per jaar een jaarverslag uit over het aantal ontvangen klachten, de uitspraken en daaruit voortkomende aanbevelingen en aandachtspunten.
Incidenten
Vanwege de complexiteit van het werk komt het voor dat (ernstige) recidive plaatsvinden in de werkpraktijk. Incidenten zijn onlosmakelijk verbonden met het reclasseringswerk. De ervaring leert dat de impact van incidenten groot kan zijn voor betrokken medewerkers, maar ook voor slachtoffers. Door het leren van incidenten willen we (indirect) slachtoffers voorkomen. Incidenten helpen ons echter ook om ‘het vak’ verder te professionaliseren, mits we bereid zijn om van incidenten te leren. Dit leren doen we bewust door piketmeldingen intern te evalueren.
In 2023 zijn er 78 incidenten intern geëvalueerd. Niet alle piketmeldingen aan het ministerie van Justitie en Veiligheid worden geëvalueerd. Soms loopt de cliënt nog niet in toezicht, of is er in specifieke overleggen al uitgebreid aandacht besteed aan deze zaken en zijn vanuit risicobeheersing acties genomen. Dit jaar zijn het er meer dan vorig jaar, niet omdat er meer incidenten gebeuren, maar omdat het bewustzijn van melden van incidenten aandacht heeft gekregen bij de afdeling kwaliteit en de uitvoering.
Video: Toezichthouder Vera in gesprek met cliënt, over inzicht krijgen en eerlijkheid
Uitgeschreven tekst
Beeldtekst: Reclasseringswerker Vera gaat in gesprek met een cliënt die bij haar onder toezicht staat. Zij gaan elkaar vragen stellen uit een vragenpot. Ze weten nog niet welke vragen dat zijn.
VERA: Nou. Goeiemorgen!
CLIËNT: Goedemorgen.
VERA: Leuk dat je er bent en fijn dat je mee wilt doen.
CLIËNT: Ja.
VERA: We gaan elkaar een aantal vragen stellen en wat mij betreft aan jou de eer om te beginnen.
CLIËNT: Ja.
VERA: Dus pak er een, zou ik zeggen.
CLIËNT: Nog een voorkeur voor welk kaartje?
VERA: Kies jij maar.
(Beeldtekst: Was je altijd eerlijk tegen mij?)
VERA: Oeh, was ik altijd eerlijk tegen jou? Ja. Nou, uiteindelijk wel denk ik. Ik zou me kunnen voorstellen dat ik soms dingen even heb willen overwegen voordat ik er bij jou op terugkwam.
CLIËNT: Ja.
VERA: Hé, dus om het bijvoorbeeld eens met collega’s te bespreken en dan pas met jou er op terug te komen.
CLIËNT: Nee, snap ik.
VERA: Maar ik vind dat ook wel belangrijk om eerlijk naar jou te zijn.
(Beeldtekst: Vond je mij wel eens vervelend?)
CLIËNT: Nee, nee, nee. Het enige wat ik af en toe maar dat, heb ik denk sowieso. Dat heb je bij politiemedewerkers, dat heb je bij rechters, in deze zin ook bij anderen eigenlijk dat je gewoon onpeilbaarheid gelijk, dat je gewoon nog niet helemaal makkelijk kunt inschatten wat iemand nou van je wil of wat iemand daarmee gaat doen. Dus dat vind ik wel heel lastig. Nee, in principe niet, nee. Nee.
VERA: Mooi.
CLIËNT: Vind je mij af en toe wel vervelend?
VERA: Vervelend is een groot woord. Ik weet wel dat ik aan het begin bij jou moest wennen dat jij wel direct bent en ook wel vragen stelt. Van waar woon je en waarom doe je dit? En komt hier wel eens iemand… Hé, je had ook wel vragen over andere mensen, dus dat ik jou daar ook wel wat in heb moeten begrenzen.
CLIËNT: Ja, nee, dat klopt.
VERA: Van joh, nu gaan we het over jou hebben en dit is iets waar je geen antwoord op gaat krijgen. Dat is niet vervelend.
CLIËNT: Maar het is ook wel ongepast denk ik, dat je vraagt over andere cliënten.
VERA: Dat kan een beetje ongepast zijn. Ja, precies.
(Beeldtekst: Denk je dat ik uit de problemen blijf?)
VERA: Beetje een gewetensvraag, hè?
CLIËNT: Ja.
VERA: Ja, grotendeels wel, denk ik. Ik denk dat jij heel veel last hebt gehad van wat er is gebeurd, hé, dus de consequenties van dingen verliezen. Praktische dingen, maar ook mensen, contacten, je vrijheid door detentie. Dus dat je daar ook wel nog een keer over nadenkt voordat je weer de mist ingaat. En wat bij jou ook heel mooi is dat je heel erg bewust bent van het leed dat je hebt aangericht. En dat je dat fout vindt en dat je vindt dat dat niet meer mag gebeuren. En je hebt ook echt geleerd hoe je dat moet voorkomen. In die zin heb je veel signalen op groen staan.
(Beeldtekst: Welke tips heb je nog voor mij?)
VERA: Stabiel blijven.
CLIËNT: Ja.
VERA: Want ik denk dat als jij je leven blijft leiden zoals je dat nu hebt, dan zie ik jou echt niet zo snel weer de mist in gaan. Maar ik denk dat voor jou de valkuil d’r inzit dat als je allerlei dingen weer gaat verliezen als een relatie, een woning, werk, inkomen, dat je dan heel alert moet zijn. En wat ik jou zou gunnen dat is hé, waar we het net ook over hadden misschien los van of je wel of niet een delict pleegt, is dat je soms wat langer nadenkt.
CLIËNT: Dat is al mijn hele leven zo, dat zei mijn moeder al.
VERA: Ja.
CLIËNT: Eerst denken, dan doen.
VERA: Ja, precies.
(Beeldtekst: Ga je me missen straks?)
CLIËNT: Ja. Ja, nee, dat maakt het natuurlijk gelijk met mijn delict wel heel eng, maar nee. Nee, niet zo.
VERA: Ga je me missen? Ja, maar laat je me met rust? Dan zeg je ook ja.
CLIËNT: Absoluut, absoluut. Nee, in die zin niet nee, maar ik vind je wel heel waardevol, maar misschien de afgelopen jaren, ja.
VERA: Hmm.
CLIËNT: Het is drie jaar geweest natuurlijk, straks.
VERA: Drie jaar, ja precies. En dan wil je natuurlijk weten of ik jou ook ga missen?
CLIËNT: Ja, dat wordt een mooie.
VERA: Nou, je bent wel een leuke cliënt . In die zin, we hebben natuurlijk niet zo heel veel strijd gehad, dat ook wel eens fijn is, dat heb ik soms ook wel.
CLIËNT: Ja, dat vraag ik mij bij jouw werk wel eens af hoor. Dat je echt… Wat voor koekwausen soms wel niet voor je neus krijgt die echt, nou ja, ook echt dingen van je willen en dat jij vaak ook nee moet zeggen.
VERA: Ja, dat kan. Ja, dat hebben wij natuurlijk niet zo gehad. En nogmaals wat ik net ook zei, ik vind het bij jou wel heel leuk. Dat maakt dit werk ook heel leuk, dat je zo’n verandering hebt doorgemaakt. Dat je echt straks anders weggaat dan hoe je binnenkwam.
CLIËNT: Ja.
VERA: En nou ja, dat is leuk.
CLIËNT: Daar heb je wel aan bijgedragen.
VERA: Ja.
LEVENDIGE MUZIEK STOPT
(Outro deuntje van Reclassering Nederland speelt af.)
Concept, regie & edit: Peter van den Hoogen. Camera en licht: Bas Oeijen. Met dank aan reclasseringswerker Vera en cliënt. Muziek van PIxabay. Reclassering.nl.