'Doe ze de groetjes'...

Zaterdag- op zondagnacht 3.30uur gaat mijn wekker. Mijn koffer ligt beneden al klaar en binnen 10 minuten zit ik in de auto naar Schiphol. Daar wacht Jochum (Hoofd van Bureau Buitenland) op mij, hij gaat mee op reis naar Ljubljana. Vanwege het oplopende aantal Nederlandse gedetineerden in Slovenië is het wenselijk dat we hier naartoe afreizen. Ik heb een nieuwe vrijwilligster aangenomen. Ik noem haar hier M. en zij zal de komende tijd deze gedetineerden gaan bezoeken. M. is ooit vanwege de liefde naar Slovenië verhuisd en woont en werkt er inmiddels al 15 jaar. Ze heeft een achtergrond in trainen en coachen en wil graag iets bijdragen voor deze doelgroep. Maar waar het bezoeken van een gevangenis voor reclasseringswerkers gesneden koek is, kan zo’n betonnen kolos met overal tralies voor de ramen voor een vrijwilliger best overweldigend zijn. Als regio-coördinator probeer ik hen hier zoveel mogelijk op voor te bereiden.

Early check-in 

Om 6.35uur stijgt het vliegtuig op en nog geen anderhalf uur later zijn we er. Na een early check-in in het hotel kunnen we ons even opfrissen om vervolgens face to face kennis te maken met de vrijwilligster. We praten haar bij tijdens de lunch en rijden naar de gevangenis in Dob, een gevangenis net buiten Ljubjlana. Om (ook nog op zondag) de gevangenis te mogen bezoeken heb ik eerder schriftelijk toestemming moeten vragen aan de directeur van de gevangenisadministratie. Doordat de Nederlandse ambassade nauw samenwerkt met de lokale autoriteiten is dit contact snel gemaakt en ontvingen we direct toestemming. In de gevangenis in Dob zitten 5 Nederlanders gedetineerd, allemaal vanwege mensensmokkel. Blijkbaar een ‘trend’ in Oost-EU waar geld mee te verdienen valt. Drie van hen wil met ons in gesprek en hebben zich eerder ook aangemeld bij Bureau Buitenland. Voor de reis heb ik daarom hun contactpersonen gebeld om door te geven dat ik hun geliefden ging spreken. Hun reactie was positief en “doe ze de groetjes van mij”.

Twee jaar weggegooid

Na 3 zeer intensieve gesprekken keren we weer terug naar de auto. Hoe achtergrond, cultuur, leeftijd en omstandigheden kunnen verschillen blijkt wel uit deze gesprekken. Helaas is de uitkomst voor eenieder enigszins gelijk: allemaal een gevangenisstraf van 2 jaar of meer in Slovenië voor mensensmokkel. Ze hebben verschillende redenen waarom ze dit delict gepleegd hebben, maar voor allen is het de eerste detentie ooit. “Twee jaar weggegooid van mijn leven”. We horen hen aan en ze zijn zichtbaar blij met ons bezoek. We praten nog even na in de auto terug. M. geeft aan blij te zijn dat we dit eerste bezoek samen afleggen, maar ze uit ook haar vertrouwen in dat ze dit een volgende keer zelfstandig kan. Ze is verrast door de openheid van de gedetineerden en is gemotiveerd om aan de slag te gaan. We nemen afscheid van de vrijwilligster, Jochum en ik eten snel wat pizza en gaan terug naar het hotel….. bijtanken!

Daar waar de ambassade of wij iets kunnen betekenen zullen we dit oppakken.

De volgende ochtend gaan we naar de Nederlandse ambassade. We werken nauw met hen samen. Zo verlenen zij consulaire bijstand (hulp verlenen aan in nood verkerende Nederlanders in het buitenland) en regelen zij de toestemming voor de bezoeken van vrijwilligers aan de gevangenis. We maken samen afspraken over hoe de M. de komende tijd haar bezoeken kan plannen en we verkennen de problematiek van de mensensmokkel in het land. Ook nemen we de zaken door die de gedetineerden de vorige dag aan ons vertelden. Daar waar de ambassade of wij iets kunnen betekenen zullen we dit oppakken. Hierbij kan je denken aan een cursus aanvragen, navraag doen voor strafoverdracht naar Nederland of bemiddelen in betere detentie-omstandigheden.

Even ontspannen

In de middag hebben we geen afspraken staan dus kunnen we even ontspannen. Jochum en ik bezoeken een historisch kasteel (Ljubljanski grad) dat gebouwd is op het hoogste punt boven de stad en een panoramisch uitzicht biedt op Ljubljana. Er is zelfs een kleine gevangenis waar in 1800 al werkstraffen uitgevoerd werden, iets wat in de hedendaagse praktijk van de reclassering in Nederland nog steeds een belangrijk product is. Maar veel tijd om het kasteel te bewonderen hebben we niet, om 17 uur worden we opgehaald door de directrice van de Reclassering in Slovenië. Samen met een aantal medewerkers dineren we in een typisch Sloveens restaurant (vooral veel vlees) en praten we over de ontwikkeling van de reclassering daar. Het contrast met Nederland is groot. Zij bestaan pas 5 jaar t.o.v. de bijna 200 jaar van de reclassering in NL! Ik voel me bevoorrecht om voor zo’n professionele organisatie te werken. De volgende ochtend ontbijten we om 6 uur om direct weer naar de luchthaven te vertrekken.

Ik kijk terug op een constructieve reis waarbij ik me realiseer dat hier onze kracht ligt: het bereiken van gedetineerden door hen op te zoeken, hen aan ons te binden door aan te sluiten bij hun verhaal en hen in beweging te brengen voor een betere toekomst! Ook al ligt die soms nog ver weg.

Door Michelle Pape, regiocoördinator bij Bureau Buitenland