“Hij wil helemaal niet nadenken over waarom hij hier zit”

Gevangenissen kunnen heel verschillend zijn. Oud, nieuw, klein, groot, makkelijk of moeilijk binnen te komen. Vandaag bezoek ik gedetineerden in een groot modern gebouw. De controle is strikt maar loopt geolied. Boeken mogen hier niet mee naar binnen, dus ik krijg problemen met de agenda van Epafras en de Return van Reclassering, maar uiteindelijk praat ik ze binnen en is er weinig gedoe.

Ik krijg een stoel aangewezen in een grote zaal. Heel toevallig blijkt de advocaat van de gedetineerde waarop ik wacht op hetzelfde tijdstip als ik een afspraak te hebben. Ik geef haar eerst tijd en tijdens het wachten kijk ik rustig om me heen. Een grote hal met ongeveer 20 setjes mensen. Eén gevangene op één bezoeker. De bezoekers zijn bijna allemaal juristen en het valt me op hoe verschillend iedereen is. Wat een culturen bij elkaar! Mannen, vrouwen, donker, blank, strakke pakken en hoge hakken, maar ook spijkerbroeken en T-shirts. Een jurist loopt naar de koffie- en snackbalie en koopt een bakje chips, loopt terug en zet het voor zijn cliënt neer. Wat lief, denk ik.

Toch leg ik hem uit wat de voordelen van mijn bezoek zijn

Het is mijn eerste keer hier. Het blijkt een ‘wachtgevangenis’ te zijn, zoals één van mijn gedetineerden die ik vandaag spreek het beschrijft. Dat blijkt moeilijk, zowel voor hem als voor mij. Hij leeft toe naar een rechtzaak die zal bepalen of hij veroordeeld wordt. Registreren bij Bureau Buitenland staat dan nog helemaal niet op zijn radar. Toch leg ik hem uit wat de voordelen zijn: van hulp bij detentie of gezondheidsproblemen nu, tot hulp bij nazorg na vrijlating later. En natuurlijk het contact dat Bureau Buitenland onderhoudt met zijn contactpersoon in Nederland, alswel mijn bezoeken aan hem hier. Al twijfel ik vandaag aan de zin daarvan.

Irritatie om mijn vragen

Twijfel of je het wel goed doet is een vreemd fenomeen. Ik merk dat ik hem wat irriteer met sommige vragen. Dat veroorzaakt mijn twijfel, maar het zijn ook zíjn twijfels die die irritatie opwekken. Hij wil helemaal niet nadenken over waarom hij hier zit. Of wat fout ging. Zijn antwoorden zijn gemakkelijk: het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Dat klopt. Maar de onderliggende vraag is moeilijker en stel ik niet, maar hij voelt hem wel. Waaróm was hij waar hij was?

In een rijtje

En dan is het plots tijd om te vertrekken. De ‘legal visitors’ wordt gevraagd afscheid te nemen. Met heel veel lawaai verzamelen de gevangenen zich aan één kant van de hal en de bezoekers aan de andere kant. Ik hoor vaag de grappen en de opmerkingen aan hun kant. Het klinkt als een vrolijke lawaaierige meute.

Aan mijn kant echter lopen we stil langs de balie om onze vingerafdrukken te geven en wachten. Onze deur mag pas open als alle gedetineerden weg zijn. En ongeacht al die verschillende culturen en achtergronden onder de ‘officials’, zijn we allemaal in Engeland dus staan we in stilte in een ordelijke rij. Saai, maar hoe aangepast! Hoe Brits!