Süheyla werkt vanuit het reclasseringskantoor op de Wibautstraat in Amsterdam. Een stad waar veel gebeurt en waar zij als toezichthouder genoeg werk heeft. Süheyla houdt toezicht op mensen die voorwaardelijk veroordeeld zijn of in afwachting zijn van hun strafzaak. Het reclasseringstoezicht heeft als doel recidive te verminderen en te werken aan gedragsverandering. “Het toezicht is belangrijk omdat er veel cliënten zijn die hun leven willen beteren maar niet weten hoe. Daarnaast zijn er ook strafzaken waarbij sprake is van een hoog risico voor een slachtoffer, zoals stalkingszaken. Door in contact te blijven met de politie, wijkagenten en soms het slachtoffer ben ik in staat om belangrijke signalen op te pikken. Tijdens het toezicht is dit van cruciaal belang.”
De meeste mensen denken dat wij als een ‘juffrouw’ tegenover de cliënt zitten en vertellen wat ze wel of niet mogen doen. Dat is allesbehalve waar.
Verbonden klik biedt kansen
Süheyla begeleidt haar cliënten op verschillende gebieden. Aan het toezicht zitten bijzondere voorwaarden verbonden. Denk bijvoorbeeld aan het volgen van een gedragstraining of het zoeken naar werk. De aanpak van een toezichthouder is daarbij belangrijk. “De meeste mensen denken dat wij als een ‘juffrouw’ tegenover de cliënt zitten en vertellen wat ze wel of niet mogen doen. Dat is allesbehalve waar. Als toezichthouder ben je niet alleen aan het controleren en corrigeren. Je bent ook een begeleider voor de cliënten. Toen ik pas bij de reclassering werkte, zette ik met name in op het gedwongen kader en het houden aan de bijzondere voorwaarden. Ik merkte al gauw dat het beter ging als ik het ook had over andere zaken zoals bepaalde series of artiesten. De klik die je met elkaar hebt, is erg waardevol, omdat de cliënt zich dan openstelt en je beter kunt verbinden. Ik krijg zo de kans om meer hulp te bieden, zoals het opstellen van een CV of meegaan naar de gemeente om een uitkering aan te vragen. Dat geeft mij voldoening en geeft meer waarde aan mijn inzet.“
Cliënten kunnen voor verschillende delicten onder toezicht komen te staan. Süheyla krijgt te maken met daders van verschillende strafbare feiten waaronder huiselijk geweld, drugs gerelateerde delicten, stalking of geweldsdelicten. “Door mijn diverse caseload merk ik dat geen enkel gesprek of cliënt hetzelfde is,” vertelt Süheyla. “Elke cliënt heeft zijn eigen verhaal. Ook mijn werkzaamheden zijn heel uiteenlopend. De ene dag ga ik naar de rechtbank om op te treden als getuige-deskundige, de andere dag heb ik een gesprek met een cliënt of heb ik overleg met onze samenwerkingspartners. Eens per maand zit ik ook op het politiebureau om korte lijntjes te houden met de wijkagenten. Zij zijn de ogen en de oren voor de reclassering in de wijk. Het klinkt cliché maar geen dag is hetzelfde. Dat maakt het werk erg wisselend en interessant.”
Het onderbuikgevoel
Als toezichthouder heeft Süheyla te maken met cliënten van verschillende komaf. Stoere jongens in de twintig, pittige jongvolwassen dames en excentrieke mannen. Süheyla is niet snel onder de indruk: ”Het werk als toezichthouder vind ik niet ‘eng’. Je hebt te maken met mensen die een strafbaar feit hebben gepleegd of worden verdacht daarvan. Ik kijk naar de mens achter het delict. Hierdoor leer je een cliënt beter kennen,” zegt Süheyla. “Vaak gaat het me goed af omdat ik open ben over wat cliënten van me kunnen verwachten. Als toezichthouder luister ik altijd naar mijn onderbuikgevoel, want dat komt ergens vandaan. Door ernaar te luisteren kan ik mijn cliënt de juiste vragen stellen en de juiste lijntjes uitzetten. Natuurlijk handel ik niet alleen vanuit mijn gevoel, maar juist omdat ik een band probeer te creëren met mijn cliënten ben ik ze een stap voor. We kunnen met elkaar lachen of diepgaande gesprekken voeren en wanneer de situatie erom vraagt trek ik aan de teugels. Ik kan bijvoorbeeld cliënten zonder dagbesteding die middagafspraken missen, vroeg inplannen. Dat vinden ze nooit leuk, maar het is wel een van de consequenties als je onze afspraken vaker niet nakomt. Met goed gedrag kunnen ze vervolgens de middagafspraken terugverdienen. Dit zorgt ervoor dat ze de afspraken serieus nemen, wat positieve resultaten oplevert.”
Huilend bedankte hij mij voor alles wat ik had gedaan. Ik kon me niet voorstellen dat mijn werk zoveel voor de cliënt had betekend. Dat vond ik echt een mooi moment.
Bitterzoet
Met haar strenge, maar empathische aanpak wilt Süheyla cliënten helpen hun leven te verbeteren. Ze heeft als toezichthouder soms te maken met heftige situaties. “Ooit had ik een cliënt in toezicht met gedachtes die niet overeenkwamen met de werkelijkheid. Zo dacht de cliënt bijvoorbeeld dat ik controle had over zijn handen en voeten op afstand. Dat vond ik heftig omdat het erg persoonlijk voelde. Omdat de cliënt niet meer verscheen op afspraken en onbereikbaar was, heb ik het toezicht teruggestuurd. Ik vond dit best jammer, omdat ik geen zicht meer had op de voortgang van de cliënt. Gelukkig maak ik ook mooie dingen mee. Ik werd aan het einde van iemands toezicht verrast met een doosje chocola. Huilend bedankte hij mij voor alles wat ik had gedaan. Ik kon me niet voorstellen dat mijn werk zoveel voor de cliënt had betekend. Dat vond ik echt een mooi moment.”
Süheyla’s werk geeft haar een gevoel van betekenis. Ze ziet zichzelf de komende jaren nog doorgaan in deze rol. “Een punt zetten achter een toezicht vond ik in het begin best ongemakkelijk. Iemand deelt zijn lief en leed met je en daar komt ineens een einde aan. Daar heb ik nu mijn draai in gevonden, maar het blijft soms gek aanvoelen. Ik vind het waardevol werk. Het geeft enorm veel voldoening wanneer een cliënt zijn toezicht met succes afrondt.’’