De oorlog in Oekraïne voelt voor velen van ons heel dichtbij. Voor hoofd Bureau buitenland Jochum Wildeman en internationaal trainer Michiel van Herpen geldt dat al helemaal. De afgelopen jaren hebben zij en andere collega’s zich ingezet voor het opzetten van een reclasseringsorganisatie in Oekraïne. Zowel Jochum als Michiel bezochten het land meerdere keren en hielden daarna, wegens corona, vooral digitaal contact. Het wrange lot van onze Oekraïense collega’s grijpt hen aan, maar er is ook bewondering voor de rust en vastberadenheid die zij zien. De reclassering ligt nu noodgedwongen stil. Er zijn andere prioriteiten. Jochum: “Ik krijg nu appjes waarin mijn vriend Dima trots de greppels laat zien die zij graven rond Kiev.”

Hoe anders was het de afgelopen jaren waarin de samenwerking en investering van Bureau Buitenland en andere NGO’s zijn vruchten af begon te werpen. Jochum: "Vanaf zes jaar geleden is een reclasseringsorganisatie opgezet in Oekraïne met hulp van ons, Brussel, Noorse en Britse NGO’s en het CILC (Center for International Legal Cooperation, red.). Zo liet het land ook zien serieus werk te willen maken van het moderniseren en humaniseren van het strafrecht naar westers model. Zeker na de komst van Zelensky zijn daarin grote stappen gezet. Er kwam wetgeving, die ook uitgevoerd wordt en er is veel gedaan aan deskundigheidsbevordering.” Michiel van Herpen was daar als trainer nauw bij betrokken. In 2019 gaf hij in de zomer ter plaatse een basistraining aan Oekraïense collega’s.

Leergierig

“Dat ging echt om de ‘core skills’ zoals gesprekstechnieken en basistheorie over het werk”, licht Michiel toe. “Een training die we vaker in het buitenland geven.” Later dat jaar ging Michiel terug om te ervaren hoe de kennisoverdracht was geland en trok hij een week nauw op met de Oekraïense collega’s. Ondanks de ver van ideale werkomstandigheden zag hij veel leergierigheid: “Wat me opviel was een enorme honger naar kennis en de wil om hun werk inhoudelijk te verrijken”, vertelt Michiel. Begin 2020 zette corona een stop op het reizen naar het buitenland en werd het contact digitaal. “Samen met de Reclasseringsacademie hebben we daarna veel tijd gestoken in het opzetten van een online training via een portal. Die heb ik samen met Judith Toncman gegeven en de eerste groep heeft de training nog succesvol afgerond in december. Bizar om te bedenken dat degenen die we een paar maanden geleden training hebben gegeven nu moeten vluchten of vechten.”

Soms denk ik: ik geloof het gewoon niet, maar het gebeurt toch echt

Kapotte bruggen

Ook Jochum kan soms maar moeilijk bevatten hoe snel en heftig de situatie is veranderd. “Er zou in februari nog een Oekraïense delegatie op bezoek komen in Nederland. Dat ging niet door in verband met corona en de toen al oplopende spanningen. Nu zie ik foto’s van kapotte bruggen in Kiev. Bruggen waar ik een paar maanden geleden nog over liep. Vrienden vertellen over doodgeschoten familieleden. Soms denk ik: ik geloof het gewoon niet, maar het gebeurt toch echt.” Des te groter is de bewondering voor de Oekraïense collega’s waar hij contact mee heeft. “Zij stralen rust en vastberadenheid om te vechten uit. Acceptatie van wat nu de realiteit is.”

Updates

Zowel Jochum en Michiel houden zoveel mogelijk contact met de Oekraïense collega’s die zij zo goed hebben leren kennen. “Ik merk dat ze het zelf ook fijn vinden om een update te kunnen geven”, vertelt Jochum. Michiel vult aan. “Ik heb mailcontact met Oekraïense medewerkers van de NGO’s waarmee wij samenwerken. Het is fijn om zo een teken van leven te krijgen en te weten dat zij veilig zijn. De medewerkers van de verschillende NGO’s die betrokken zijn bij de reclassering in Oekraïne zien elkaar tweewekelijks online. We zijn allemaal in shock over wat er gebeurt dus het is ook bijna een soort van groepstherapie.”

Solidariteit

Hoewel de doorontwikkeling van de reclassering nu stilstaat, blijven de NGO’s betrokken en zich inzetten voor de Oekraïense medewerkers. “Zo heeft het CILC het salaris van de Oekraïense medewerkers een aantal maanden vooruit betaald.” Het toont het gevoel van solidariteit. “We hebben allemaal tegen Buitenlandse zaken gezegd dat de projecten niet stil moeten komen te liggen zodat we de geldstromen intact houden.” Ook in de privésfeer proberen Jochum en Michiel hun steentje bij te dragen. Door geld te doneren, maar ook mee te doen aan inzamelacties. Michiel en zijn vrouw overwegen ook thuis ruimte te bieden aan gevluchte Oekraïners. “Daar moeten we het thuis nog wel even goed over hebben, want we wonen niet heel groot.”

Glashelder

De oorlog houdt Jochum en Michiel, net als zoveel anderen, bijna continu bezig. Michiel: “Ik volgde de eerste week alles via TV en social media, maar ik heb mezelf op een nieuwsdieet gezet want somberheid ligt op de loer.” Jochum: “Een ding is me weer glashelder geworden en dat is hoe goed we het hier eigenlijk hebben, in wat voor fijn land we leven en in wat voor een mooie organisatie we werken. Wij kunnen het permitteren ons druk te maken over welke koffiebonen er in de automaten zitten. Michiel ten slotte: “Ik ben een positief mens en hoop voor Oekraïne dat al onze gezamenlijke inzet van de laatste jaren niet voor niets is geweest. Maar vooral hoop ik dat we straks weer terug kunnen naar een vrij Oekraïne, waar weer in vrede verder gebouwd kan worden aan de toekomst.”

Als je wilt helpen

Het Leger des Heils is door de overheid gevraagd op verschillende manieren te ondersteunen bij de opvang van Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Daarvoor kunnen zij veel vrijwilligers gebruiken. Op de website van het leger des Heils vind je daar meer informatie over en heb je de mogelijkheid je (alvast) op te geven als vrijwilliger via:

Via hun website vind je ook meer informatie over hoe je financieel kunt bijdragen, donatie van goederen en kledinginzameling. Doordat het Leger des Heils internationaal georganiseerd is kunnen zij gebruik maken van hun netwerken en medewerkers ter plaatse. Een bijdrage via giro 555 blijft uiteraard ook mogelijk.