Hoe is het om een enkelband te dragen?
Nieuws 16 september 2024
Lees meer
Korte lijntjes, alle betrokken partijen bij elkaar in één ruimte en aanpak van álle issues die er spelen bij een cliënt en niet alleen het strafrechtelijke deel. Dat zijn in het kort de voordelen van de Wijkrechtbank. Na Eindhoven is er nu ook één opgezet door een heel aantal ketenpartners in Rotterdam-Zuid, als onderdeel van het project Wijkrechtspraak in Zuid. Toezichthouder Adrianne is betrokken bij de allereerste zaak die voorkwam bij deze gloednieuwe wijkrechtbank. “Het is een ingewikkelde zaak die precies laat zien wat er werkt aan de wijkrechtbank.”
Adrianne werkt ruim 8 jaar bij de reclassering als toezichthouder en is ook aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Hierdoor ziet zij hoe sommige cliënten op vele gebieden in hun leven in de problemen zitten. Bijna altijd gaat huiselijk geweld gepaard met schulden, huisvestingsproblematiek, drugsgebruik en vaak ook psychologische problemen. “Maar doordat we werken in de wijk, krijgen we eerder zicht op het hele netwerk en op hulpverleners die al betrokken zijn of die betrokken kunnen worden.” Het grote voordeel is ook dat in de wijkrechtbank niet alleen het strafrecht wordt behandeld, maar ook het civiele deel en ook bestuursrecht. Maar hoe komt zo’n zaak daar terecht?
“In een reguliere rechtbank voelt een cliënt zich vaak al met tien-nul achterstaan”
Hoe komt een zaak bij de wijkrechtbank?
Adrianne: “Via de politie, de school, de huisarts of bijvoorbeeld het jongerenloket komt zo’n zaak binnen bij een sociaal wijkteam. Als blijkt dat een zaak voldoet aan de criteria wordt er door het Zorg- en Veiligheidshuis een Multidisciplinair Overleg (MDO) ingepland met alle mensen die betrokken zijn. Van ons uit zit er een adviseur bij, die naar aanleiding van ieders input al een goed adviesrapport kan opstellen over wat er moet gebeuren met de cliënt. In deze zaak waren ook veel mensen bij het gezin betrokken: Veilig Thuis voor het huisverbod, een gezinsvoogd, een bewindvoerder, een advocaat van onze cliënt, een wijkagent en een maatschappelijk werker die de zaak allemaal vanuit hun expertise konden belichten. En door samen te werken konden we een gedegen advies bij de rechter van de wijkrechtbank neerleggen met daarin een plan van aanpak waarmee het gezin samen met al die betrokken organisaties aan de slag kon.”
Verschillen met reguliere rechtbank
Een wijkrechtbank verschilt op meerdere manieren van een reguliere rechtbank. Adrianne: “Een wijkrechtbank is veel informeler. Deze rechtbank zit in een oud schoolgebouw in Rotterdam-Zuid, dus alleen al daardoor is de sfeer losser. Wat fijn is, want in een rechtbank voelt een cliënt zich vaak al met tien-nul achterstaan. Ook kwam zijn ambulant begeleider aan het woord zonder dat zij beëdigd werd, iets wat in een reguliere rechtbank niet zou gebeuren. Daarnaast zijn er veel meer mensen aanwezig. Bij een gewone rechtszitting heb je de rechter, de officier van justitie, een griffier, de cliënt en een advocaat.
Strafrechtelijk en civiel
Nu zat de gezinsvoogd erbij, ik was erbij als toezichthouder. De ambulant begeleider van de cliënt en de advocaat waren erbij. Het was de bedoeling dat zijn vrouw met de maatschappelijk werken er zouden zijn. Helaas was dit laatste niet zo en daarom wordt de zitting in november dit jaar voortgezet. En de rechter buigt zich dus niet alleen over het strafrechtelijk deel, maar neemt het hele civiele deel in de wijk mee: de kinderen, de schulden, het drugsgebruik, de bewindvoering. Alles wordt aangepakt. Alles om ervoor te zorgen dat de omstandigheden van de cliënt dusdanig veranderen dat zo iemand niet terugvalt.”
“In overleg met Veilig Thuis heb ik kunnen regelen dat meneer gewoon thuis kon wonen”
En de rol van Adrianne daarin? Als toezichthouder heeft zij in deze zaak de regie en kan zij monitoren en controleren of de cliënt zich houdt aan datgene wat er vanuit het MDO is geadviseerd en vervolgens door de rechter is opgelegd. Zij heeft zowel contact met de cliënt als met alle organisaties.
Korte lijntjes
“Doordat de lijntjes kort zijn, je eigenlijk iedereen kent die bij zo’n gezin betrokken is en je van alle facetten op de hoogte bent, kun je de cliënt bijsturen als je ziet dat het niet helemaal goed gaat. En je kunt veel regelen. Zo zou mijn cliënt – die een huisverbod had – na zijn gevangenisstraf op straat komen te staan. Maar de maatschappelijk werker vertelde mij dat zijn vrouw bij haar vader logeerde en daar eigenlijk niet weg wilde. Dat betekende dat hun huis leeg stond. In overleg met Veilig Thuis heb ik kunnen regelen dat deze meneer gewoon thuis mocht wonen. Zo wist ik tenminste waar onze cliënt verbleef en kon ik de wijkagent inschakelen om een oogje in het zeil te houden.
Spullen ophalen
En toen zijn vrouw wat spullen uit huis wilde halen, hebben we georganiseerd dat meneer op een bepaalde dag 3 uur lang niet thuis zou zijn. Aansluitend bij zijn afspraak bij de forensische polikliniek heb ik een afspraak bij ons op kantoor ingepland. In die tijd kon zij ongemoeid naar haar huis gaan en spullen ophalen, zonder dat dit op wat voor manier dan ook gedoe opleverde. Dat zijn misschien kleine voorbeeldjes, maar juist dit soort dingen kunnen voor escalaties zorgen die je liefst vermijdt. En dat kon nu, omdat ik met iedereen contact heb die bij dit gezin betrokken is. Een groot goed.”
