Huisverboden binnen de reclassering
Heftige ruzies binnen relaties die leiden tot fysiek of psychisch geweld leiden in sommige gevallen tot een huisverbod. Een huisverbod is een tijdelijke maatregel om huiselijk geweld te stoppen door de betrokkenen tijdelijk van elkaar te scheiden. Zo’n huisverbod duurt minimaal 10 dagen en kan worden verlengd tot maximaal 28 dagen. Met een team van zeven collega’s pakt Ellen de binnenkomende huisverboden in regio’s Haaglanden en Hollands midden elke werkdag op. “Het werk met huisverboden verschilt van het reguliere reclasseringswerk, omdat we een cliënt alleen begeleiden tot aan het einde van het huisverbod. Wij noemen de cliënten ook geen daders of verdachten. Voor ons zijn het uithuisgeplaatsten en de andere leden binnen de relatie noemen we achterblijvers. Denk hierbij aan partners of familieleden. We stellen gespreksverslagen op en delen deze met de organisaties waarmee we samenwerken. Dit zijn Veilig Thuis, Crisisteam huisverbod en ook Jeugdbescherming West In de gesprekken met cliënten gaan we vooral de diepte in en proberen we achtergrondinformatie te verzamelen. Het belangrijkste in mijn werk is dat we samen met verschillende organisaties en de cliënt nagaan wat er moet gebeuren om huiselijk geweld te stoppen.”
Het voordeel is dat we als reclasseringswerkers weten wat eraan zit te komen en makkelijk met elkaar kunnen schakelen, mits de cliënt daar toestemming voor geeft
Ellen komt pas in contact met cliënten nadat het huisverbod is opgelegd. “Na uitspraak van de rechter ontvangt de reclassering verschillende cliënten. Meestal moeten zij een werkstraf uitvoeren of komen ze onder toezicht te staan. Voor een tijdelijk huisverbod geeft de burgemeester de opdracht. Ik heb meer met bestuursrecht te maken dan met strafrecht,” zegt Ellen. Voor cliënten is het soms verwarrend wanneer zo’n proces tegelijk plaatsvindt. Iemand kan vanuit een toezicht bekend zijn, onder toezicht staan bij de reclassering en daarnaast ook een huisverbod opgelegd krijgen. Voor Ellen is de belangrijkste taak de cliënt motiveren om te veranderen en daarmee huiselijk geweld te stoppen. “Omdat dingen soms door elkaar heen lopen, moeten we de cliënt vaak duidelijk maken dat wij enkel voor ‘dit stukje’ in gesprek gaan. Het voordeel is dat we als reclasseringswerkers weten wat eraan zit te komen en makkelijk met elkaar kunnen schakelen, mits de cliënt daar toestemming voor geeft. Dit helpt om een positief gesprek met de cliënt te voeren en maakt het werk eenvoudiger. Door goede gesprekken te voeren met de cliënt en samenwerkingspartners, willen we afspraken maken die de veiligheid kunnen waarborgen.
De uitdagingen van het werk
Ellen werkt met een gevarieerde doelgroep, waaronder cliënten met verslavings- en persoonlijkheidsproblematiek en anderstaligen. Ellen vertelt dat haar regio ook samenwerkt met het Leger des Heils Den Haag. Leger des Heils heeft vijf kamers beschikbaar voor cliënten die tijdens het huisverbod geen eigen netwerk hebben. Naast een eigen kamer met een doucheruimte, kunnen de cliënten gebruik maken van ontbijt, lunch en avondeten. Een goed initiatief voor maximaal 10 dagen. Toch blijft het lastig werkbaar, omdat er maar vijf kamers beschikbaar zijn en de reclassering jaarlijks gemiddeld 500 huisverboden binnenkrijgt. De vijf beschikbare plekken kunnen daarom vaak vol zitten. “In regio Haaglanden hebben cliënten met een tijdelijk huisverbod de mogelijkheid om goedkope hotels te gebruiken. Dit gebeurt wanneer de opvang van het Leger des Heils vol zit. Deze regeling loopt via gemeente Den Haag, maar het tot stand brengen daarvan brengt behoorlijk wat uitdagingen met zich mee. Wanneer er geen opvang beschikbaar is bij Leger des Heils en de cliënt geen eigen netwerk heeft, is de cliënt op zichzelf aangewezen. De meeste cliënten slapen dan in de auto of op straat. Je ziet iemands moed dan echt in de schoenen zakken. Helaas is dit wel de realiteit.”
Soms gebeurt er iets bijzonders en raken we echt tot de kern van iemands problemen
Maatwerk
Ook als het gaat om huisverboden is maatwerk leveren belangrijk. ”Elke casus is uniek want geen enkele cliënt is hetzelfde. Ons doel is om mensen te helpen begrijpen wat de oorzaken zijn geweest van de ruzie of de stress in hun leven. Het komt weleens voor dat iemand tot het besef komt dat zijn gedrag effect heeft op anderen en daarvan spijt betuigt,” vertelt Ellen. “Soms gebeurt er iets bijzonders en raken we echt tot de kern van iemands problemen. Ik herinner me een bijzonder moment, waarop ik de tienerdochter van een cliënt vroeg om te vertellen wat zijn overmatige drankgebruik met haar deed. De cliënt, die tot dat moment niet had ingezien welk effect zijn gedrag had op anderen, barstte in tranen uit. Het was hartverscheurend maar ook hoopgevend, omdat het aantoonde dat we iemand konden motiveren om zijn gedrag te veranderen.”
Goed maatwerk leveren gaat gepaard met een sterke samenwerking. Binnen een korte periode van 10 tot 28 dagen werken Ellen, haar collega’s en andere professionals samen om de veiligheid in verschillende situaties te waarborgen. Daarnaast zorgen ze er ook voor dat de cliënt de benodigde ondersteuning ontvangt. “Situaties binnen huisverboden zijn niet fijn voor cliënten, maar ik haal wel voldoening uit mijn werk. Wat ik zo fijn vind aan mijn functie is de sterke samenwerking met onze ketenpartners. We hebben goede relaties opgebouwd en we werken als een geoliede machine samen. Met onze partners vormen we een krachtig team dat zich inzet voor een toekomst zonder huiselijk geweld.”