Zes maanden lang de baan van iemand anders overnemen om zo te komen tot nieuwe inzichten in hoe samenwerking op het gebied van huiselijk geweld zou kunnen worden verbeterd. Dat was het idee waarmee Politie Rotterdam Rijnmond begin 2020 langsging bij diverse betrokken organisaties. Toen Remco de Rijk en Ewout Verbeek gevraagd werden voor dit initiatief, dat begeleid wordt door uitwisselingsbureau The Curious Network, twijfelden ze allebei geen seconde. “Ik zag meteen wat dit mij persoonlijk, maar ook vooral de ketensamenwerking zou kunnen opleveren.”

Ewout werd gevraagd door zijn bestuurder, die dacht dat het wel iets voor hem zou zijn. Ewout: “Ik werk al 15 jaar bij Veilig Thuis en ook al ben ik geenszins van plan om er weg te gaan, toch ben ik wel nieuwsgierig naar hoe ik bij een andere organisatie uit de verf zou komen. Ik vroeg me af: kan ik het daar ook?” Datzelfde blijkt te gelden voor Remco, unitmanager bij Reclassering Nederland. Remco: “Ik sta binnen mijn team en misschien ook wel daarbuiten bekend als iemand die graag out of the box denkt, soms zelfs buiten de lijntjes kleurt. Maar dat kan alleen maar als je omgeving dat van jou duldt of zelfs stimuleert, doordat ze je kennen, je vertrouwen. Ik was heel nieuwsgierig of ik deze werkwijze zou kunnen handhaven binnen een andere organisatie, waar ze me niet kennen en waar ze misschien denken: wat voor idee stelt hij nú voor?”

Dat plegerperspectief vind ik waardevol om eens van dichtbij mee te maken

Beiden gingen ervoor om – als ze dan toch zes maanden hun nest moesten verlaten – dan ook echt iets totaal anders te gaan doen. En dat is gelukt. Ewout: “Ik kom uit een organisatie waar de slachtoffers en de kinderen centraal staan. Bij de reclassering is dat totaal anders: daar is er meer aandacht voor de dader. Mensen komen er terecht omdat dat hen is opgelegd door de rechter of officier van justitie. Dat zorgt voor een totaal andere dynamiek, en dat plegerperspectief vind ik waardevol om eens van dichtbij te ervaren.” Ook Remco bevindt zich nu in een heel ander speelveld; hij begeleidt in plaats van betaalde krachten een groep van 40 vrijwilligers bij Slachtofferhulp Nederland. Remco: “Het is een gemêleerde groep mensen die onbezoldigd psychosociale bijstand verlenen aan slachtoffers in allerhande crises. Met hen samen verdeel ik de zaken, en filter ik huiselijk geweld-gerelateerde zaken eruit. Daarin bevraag ik hen: wat loopt wel in deze zaak, wat loopt niet, waar werkt de keten goed, waar niet, waar ontbreekt nog kennis? Dit levert informatie op waar ik weer wat mee kan of moet.”

Wat zie ik concreet dat verbeterd kan worden?

Alle zeven uitwisselingskandidaten die in de regio bij dit project betrokken zijn, komen regelmatig bij elkaar om hun opgedane kennis te delen. Voor die bijeenkomsten hebben alle deelnemers nagedacht over wat ze zouden willen verbeteren. Ewout: “Als we bij Veilig Thuis een melding binnen krijgen, doen we een veiligheidsbeoordeling op basis van schriftelijke informatie en eventueel een gesprek met de betrokkenen. Ook checken we relevantie informatie bij de politie over de betrokkenen, we checken onze eigen systemen en we doen navraag bij de Raad van de Kinderbescherming. Maar we checken niet met de reclassering of de betrokkenen daar bekend zijn! Dat vind ik een gemiste kans, en ik heb besloten dat ik dat als verbeterpunt wil indienen, om dit hopelijk te realiseren.”

Waarom word je eigenlijk niet altijd op de hoogte gehouden, denk ik dan

Remco hoort via zijn vrijwilligers af en toe over mensen die tussen wal en schip dreigen te vallen. “Er was een vrouw van 19 die bedreigd werd omdat haar broer in het criminele circuit zit. Ze was klemgereden, er was een pistool tegen haar hoofd gezet, ze durfde niet meer naar school. Ze kwam dan bij ons voor psychosociale ondersteuning, maar dat leidde niet tot een oplossing van haar problemen. Ik overlegde met het Veiligheidshuis, maar daar zeiden ze: bij ons hoort ze niet thuis, er is geen sprake van huiselijk geweld. De vrouwenopvang zei: bij ons mag ze niet komen, dan halen we het gevaar in huis. En intussen komt zo’n vrouw niet verder. Ik wil eigenlijk een strakkere regie hebben op dit soort zaken, tussen alle betrokken organisaties, zodat we mensen zoals deze vrouw niet kwijtraken. Ik wil ervoor zorgen dat er iemand bij mensen zoals zij betrokken blijft, en ben nu bezig met wie dat dan het beste kan zijn in de verschillende situaties.”

Aan alle kanten winst

Werk aan de winkel dus voor beide heren, net als voor hun vijf uitwisselingscollega’s. Waar ze op hopen aan het einde van dit avontuur? Remco: “Als we enkele processen kunnen opzetten die onze samenwerking op wat voor manier dan ook verbeteren, dan ben ik al heel blij. Dat we kunnen zeggen: dit staat nu als een huis, hier kunnen we op voortborduren.” Ewout is er nu al van overtuigd dat dit een waardevol traject zal blijken. “Je doet vaak dingen zoals je gewend bent, en we kijken er nu met frisse blik naar en dan vallen dingen je op. Bij de politie bijvoorbeeld kun je als reclasseringswerker een abonnementje nemen om op de hoogte gehouden te worden van een casus. Waarom word je niet altijd op de hoogte gehouden?, denk ik dan. Hoezo alleen als ik daar zelf actief een abonnementje voor afsluit? Dat soort dingen bespreek ik dan met mijn regiodirecteur en collega-managers hier, en daar kunnen we dan misschien mee aan de slag. Zo zorgen al dit soort kleine dingetjes die je opvallen en die je misschien wel kunt aanpakken, uiteindelijk absoluut voor een verbeterde samenwerking. Plus dat ik nu mijn netwerk aan het uitbreiden ben met allerlei mensen met wie ik in de toekomst wellicht kan samenwerken. Aan alle kanten winst dus.”

Trading Places is een ontwikkelprogramma voor managers binnen het publieke domein, waarbij leer- en werkuitwisselingen centraal staan. Deze worden samen met programmapartners Rijkswaterstaat en het ministerie van Justitie en Veiligheid georganiseerd. In dit geval vond er een uitwisseling plaats tussen mensen van Veilig Thuis, Slachtofferhulp Nederland, de gemeente Rotterdam, de Politie Rotterdam Rijnmond, Jeugdbescherming West en Reclassering Nederland, geïnitieerd door de Politie Rotterdam Rijnmond.

In dit geval heeft de uitwisseling een concreet thema (Huiselijk Geweld) en een concreet doel: de samenwerking tussen de betrokken organisaties verbeteren door in elkaars keuken te kijken en te bepalen waar verbeterslagen kunnen worden gemaakt. Het is een uitwisseling die halverwege november 2020 is gestart en zal duren tot half mei 2021.