Bij Bart zit het reclasseringswerk al meer dan 21 jaar in hart en nieren. Bart is toezichthouder, taakspecialist tbs en contactfunctionaris tbs. Bart had altijd een fascinatie met criminologie en het gedrag van mensen, hij zit dan ook helemaal op zijn plek. “Ik werk de hele dag met mensen en hun gedrag. Dat is heel interessant, geen mens is hetzelfde en geen dag is hetzelfde. Een casus die mij altijd bij zal bijblijven is die van Bruce. Ik heb Bruce zeven jaar in het reclasseringstoezicht gehad. Dat waren bewogen jaren.”
Dubbelleven
“Bruce was een zedendelinquent, na zijn gevangenisstraf kwam hij bij mij in toezicht met tbs met voorwaarden. Dat betekent dat de reclassering Bruce gedurende zijn gehele tbs begeleidde samen met de Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK) en later een andere Forensisch Psychiatrische Afdeling (FPA), ketenpartners en andere zorgprofessionals. De tbs maatregel van Bruce duurde in totaal negen jaar waarvan de eerste twee jaar bestond uit een behandeling in een hoog beveiligde kliniek. Na deze twee jaar kreeg ik Bruce in toezicht. Bruce had een pedofiele stoornis. Hij leidde een dubbelleven: enerzijds zagen we een man die deed alsof hij uitbehandeld was en geen seksuele gevoelens had voor minderjarigen. Anderzijds zagen we de Bruce die nog steeds gebukt ging onder zijn pedofilie. Naarmate ik hem beter leerde kennen, prikte ik daar zo door heen. Ik wist alles van hem, ik kon hem continu corrigeren als hij de grens opzocht.”
Hoe weet je of een reclassent een overtreding maakt? Bart: “We hebben in zedenzaken een netwerk om de reclassent heen. Zo ook bij Bruce, ik had contact met heel veel mensen in zijn leven: zorgprofessionals en zelfs zijn familie, dat ging zeker niet gemakkelijk. De politie mocht daarnaast ook zijn computer en telefoon controleren. Uit dit soort controles en uit het contact met zijn netwerk stuitten we soms op zaken die niet in de haak waren. Dan was het nodig om hem hier mee te confronteren en dat had vaak ook consequenties voor hem. Hij is meerdere malen teruggeplaatst naar een afdeling met een hoger beveiligingsniveau een stap terug in zijn traject: de veiligheid van de samenleving staat altijd op de eerste plek.
De veiligheid van de samenleving staat altijd op de eerste plek.
Het resocialiseren, het langzaam terugkeren in de maatschappij, ging bij Bruce moeizaam. “Bruce had eigenlijk niemand in zijn leven. En dat terwijl het netwerk bij een zedendader erg belangrijk is. Ik heb ook mijn best gedaan om tussen Bruce en zijn familie te bemiddelen zodat ze hem weer zouden opnemen in de familie. Maar dat was moeilijk, zijn familie vertrouwde hem niet. Dan staat iemand echt alleen en dat zorgt juist voor een verhoogd risico op recidive. Het contact tussen Bruce en zijn familie is nooit helemaal goed herstelt.”
Balans
Bart begeleidde Bruce zeven jaar, een lang en intensief traject. Wat doe je als toezichthouder in een casus waarin er sprake is van weinig vertrouwen? Bart: “Het was een pittig traject. Ik zat overal bovenop omdat ik zijn gedrag in de basis niet vertrouwde. Maar ik kon inhoudelijk wel goed met Bruce werken. We hadden een goede werkalliantie. Ik confronteerde hem met alles, maar wees hem als mens niet af. Ik heb hem dan ook altijd bijgestaan. Hij wist ook van mijn wantrouwen, maar kon toch op mijn steun rekenen. Je vindt een balans tussen begeleiden, controleren en zo veel mogelijk risico’s beperken.”
Einde en nieuw begin van het toezicht
Een tbs met voorwaarden eindigt altijd na negen jaar, dat is het maximale termijn. Dan eindigt ook het toezicht. Hoe ging dat bij Bruce? “Op de laatste dag van zijn toezicht belde Bruce mij dat de politie over de vloer was geweest en zijn hele huis was doorzocht. Ik ben er toen meteen heengereden. Bruce werd op de laatste dag opnieuw een verdachte. Zijn toezicht was in principe afgelopen, maar ik heb toen besloten om hem te blijven begeleiden en controleren. Dat deed ik vrijwillig omdat dat echt nodig was, dat was voor het eerst in mijn carrière. Inmiddels is hij opnieuw veroordeeld en staat hij weer onder toezicht van de reclassering, dit keer een regulier toezicht zonder tbs-kader.”
Bruce is een gefingeerde naam, zijn echte naam is bekend bij de redactie.