Het kleine kwartiertje tussen tien voor acht en twee over acht is voor Eelke het belangrijkste moment van de dag. Dan druppelen de werkgestraften een voor een binnen. Eelke staat daarbij opgesteld als volleerd gastheer, begroet iedereen hartelijk en maakt een gebbetje met de meesten. Maar vergis je niet, dit is het moment dat hij iedereen even ‘incheckt’ en een haarscherpe inschatting maakt. Want hoe staat het ervoor met dit bonte gezelschap? Zijn er mensen op wie hij extra moet letten? Hoe kijken degenen met verslavingsproblematiek uit hun ogen? Wat voor indruk maken de nieuwelingen?
Wij zijn er niet om die jongens nog een keer te straffen, want dat heeft de rechter al gedaan
Meerwaarde
Als iedereen aan het werk is, vertelt Eelke meer over zijn werk. Wanneer is hij tevreden? Eelke resoluut: “Als iemand zijn uren op een goede manier kan maken. Wij zijn er niet om die jongens nog te een keer te straffen, want dat heeft de rechter al gedaan. En de schandpaal hebben we ongeveer 200 jaar geleden al afgeschaft.” Maar het is niet simpelweg uren wegzetten voor Eelke. Hij wil waar mogelijk ook een meerwaarde geven aan de werkstraf. Of dat nou gaat om creëren van bewustzijn, gedragsverandering of een hart onder de riem steken. Zijn opleiding Sociaal Pedagogisch werk en ervaring als jongerenwerker komen hem daar goed bij van pas. “Als ik merk dat iemand het moeilijk heeft, stoer doet over zijn delict of vertelt over zijn problemen doe ik daar wat mee. Als er tijd voor is, neem ik ze apart voor een goed gesprek.”
Persoonlijk
Om een ingang te vinden voor een goed gesprek is Eelke niet bang om over zichzelf te vertellen. “Mensen die heel makkelijk doen over rijden met een biertje teveel op, vertel ik bijvoorbeeld dat mijn vader door een dronken bestuurder is doodgereden toen ik anderhalf was. Dat landt dan meestal wel ja. Af en toe iets privés erin gooien kan heel goed zijn, laat zien dat je ook mens bent.”
Keerpunt
Voor sommigen is de werkstraf een keerpunt. Een werkgestrafte die door verslaving en ander problemen in korte tijd werk- en dakloos was geworden, trok aan de bel bij Eelke voor hulp. “Deze jongen wist het echt niet meer en zat aan lager wal. We hebben toen contact opgenomen met onze relaties bij de gemeente, die hem verder konden helpen. Hij heeft nu een woning en werk. Daarnaast is hij verslavingsdeskundige geworden en vertelt op scholen over de risico’s van drugsgebruik.”
Vandaag zijn er geen echte lastpakken aanwezig, maar dat is zeker niet altijd zo
Afkopen?
Naast zijn betrokken en hulpvaardige kant is Eelke ook duidelijk over zijn rol als werkmeester van de reclassering. “Ik had hier laatst een jongen die vertelde dat hij een bepaalde agent wilde doodschieten als dit of dat zou gebeuren. Daarop heb ik hem meteen duidelijk dat ik daar melding van moet maken bij de politie. En dat heb ik ook gedaan. Maakte hem niet uit, maar je kunt het niet maken om niks te doen met dit soort signalen. En ook als iemand hint op het afkopen van de uren zeg ik meteen: ik ga ervanuit dat je nu een grapje maakt. Meestal is het dan klaar maar als ze er dan toch op doorgaan is het gelijk einde werkstraf. Daar ben ik heel resoluut in.”
Lastpakken
Vandaag zijn er geen echte lastpakken aanwezig, maar dat is zeker niet altijd zo. In de groep van vandaag zit een jongen die hij enige tijd geleden nog wegstuurde. Die zaak ging retour maar mede op voorspraak van Eelke kreeg hij een herkansing. “Kijk, daar zit nog een deuk in het kluisje waar hij vloekend en tierend tegen aan trapte, toen ik ‘m wegstuurde. Maar ik wist ook: deze jongen heeft beperkingen. Kan moeilijk met tegenslag omgaan en heeft een beroerde agressieregulatie. Daarom was ik ook blij verrast toen hij een paar dagen later zijn excuses kwam aanbieden. Dat was echt heel wat voor hem. Toen hebben we besloten om bij de zitting waar de rechter zou besluiten of hij de bak in moest of nog een herkansing zou krijgen, te pleiten voor een herkansing. Die heeft hij gekregen. Ik heb voor de start van zijn herkansing een goed gesprek met hem gevoerd over zijn omgang met agressie en hoe hij dat anders kan doen aan de hand van de methodiek van het agressiestoplicht-model. Hij werkt nu zonder gedoe.”
Met een lach
Het lijkt kenmerkend voor Eelke, die in zijn manier van werken met een droog en direct gevoel voor humor, oprechte interesse, een pragmatische houding en een goed ontwikkeld onderbuikgevoel een sfeer weet te creëren waarin iedereen in zijn eigen tempo doorwerkt. Om uiteindelijk samen met Eelke een handtekening te kunnen zetten onder een volledig ingevulde urenlijst. Eelke schroomt ook niet om daarbij nog wat extra motivatie mee te geven, blijkt als een jongen zijn laatste krabbel komt zetten nadat hij zijn laatste uur gewerkt heeft. Eelke: “Zo, het is klaar! Mooi man, maar weet wel: als je nou weer terugkomt voor een werkstraf van 20 uur, ga ik je 20 uur lang uitlachen.”
Eelke steekt zijn duim naar de jongen die klaar is en loopt naar zijn rode heftruckje. In no time zet hij de pallets klaar voor een zending die zo opgehaald wordt. Want werkgestraften komen en gaan, maar het werk op de werkplaats gaat gewoon door. Daar zorgt Eelke wel voor. Met betrokkenheid en bevlogenheid. Of zoals hij het zelf met een veelzeggende glimlach zegt: “Het zijn boeven, maar het zijn wel mijn boeven."